جراحی دندان عقل به چه علت و چگونه انجام می‌شود؟
جراحی دندان عقل یا کشیدن دندان عقل، یکی از شیوه‌های درمان دندان است که به تشخیص جراح دندانپزشک برای بیمار انجام می‌شود. شایان ذکر است، غالباً افراد زمانی برای کشیدن دندان عقل به دندانپزشک مراجعه می‌کنند که با درد شدید یا ناراحتی ناشی از دندان عقل مواجه هستند. هنگام ویزیت اولیه، دندانپزشک پس از معاینۀ دندان و بررسی رادیوگرافی‌های لازم، ممکن است جراحی دندان عقل یا کشیدن دندان عقل را توصیه کند.
اما دندان عقل چیست؟ در کجا قرار دارد؟ انواع آن چیست؟ و جراحی آن چگونه انجام می‌شود؟ در این مقاله به پاسخ این سؤالات می‌پردازیم:
دندان عقل چیست و کجاست؟
دندان‌های عقل یا دندان‌های آسیاب سوم، در انتهای قوس فکی قرار دارند و آخرین مجموعه از دندان‌های بالغ انسان محسوب می‌شوند. این دندان‌ها می‌تواند مانند سایر دندان‌ها بهطور کامل و درست رشد کنند.
اما گاهی دندان‌های عقل زیر لثه یا استخوان فک گیر می‌کنند و منجر به عفونت، بیماری لثه و سایر مشکلات مرتبط با سلامت دهان و دندان می‌شوند. در صورت بروز چنین شرایطی، ممکن است جراح دندانپزشک تشخیص بدهد که لازم است دندان عقل خارج شود.
معمولاً دندان‌های عقل در سنین 17 تا 25 سالگی نمایان می‌شوند و ممکن است در برخی افراد اصلاً وجود نداشته باشند. جراحی دندان نیز در سنین بالای 25 سال اغلب سخت‌تر است و عوارض جانبی بیشتری در پی دارد.
البته، در صورتی که سن بیمار بالای 35 سال باشد و دندان عقل نهفته مشکلی ایجاد نکرده باشد، لزومی به خارج کردن آن وجود ندارد. بااین‌حال، لازم است در چکاپ‌های سالانه، دندان عقل نهفته توسط جراح دندانپزشک بررسی شود.
در مواردی نیز ممکن است بدون وجود احساس درد و هیچ‌گونه علامت ظاهری، دور دندان عقل نهفته «کیست» ایجاد شده باشد که در این صورت، جراحی دندان عقل ضرورت دارد.
باور عمومی نادرست
در گذشته این باور وجود داشت که فشار دندان عقل موجب نامرتب شدن سایر دندان‌ها می‌شود اما این نظریه در سال‌های اخیر کاملاً رد شده است. نامرتب شدن دندان‌ها، خصوصاً در فک پایین، ناشی از دلایل دیگری است.
بنابراین، این‌گونه نیست که با کشیدن دندان عقل، سایر دندان‌ها مرتب شوند، بلکه همچنان برای مرتب شدن سایر دندان‌ها به درمان ارتودنسی نیاز است.
دندان عقل چه انواعی دارد؟
دندان عقل با توجه به نوع قرارگیری در لثه به سه نوع مختلف تقسیم می‌شود:
- دندان عقلی که بهطور کامل روییده (و کاملاً از لثه بیرون آمده است)
- دندان عقل نیمه نهفته (که بخشی از آن از لثه بیرون آمده است)
- دندان عقل نهفته (که داخل لثه مانده است)
دندان عقل درد دارد؟
دندان عقل نهفته یا دندان عقلی که به‌درستی رشد نکرده باشد ممکن است دردهایی را ایجاد کند که در ادامه به بعضی از رایج‌ترین آن‌ها می‌پردازیم:
دندان عقل نهفته و وزوز گوش
گاهی ممکن است دندان عقل نهفته موجب التهاب در نواحی مجاور شود و این التهاب تا گوش میانی ادامه یابد. در چنین شرایطی وزوز گوش را نیز با خود به دنبال خواهد داشت.
دندان عقل نهفته و سرگیجه
دندان عقل نهفته ممکن است موجب فشار و التهاب در اطراف فک شود و در فرد احساس سردرد و سرگیجه ایجاد کند. همچنین، اگر این درد ادامه پیدا کند ممکن است درد در ناحیۀ گوش و گلو را نیز در پی داشته باشد.
دندان عقل نهفته و تورم غدد لنفاوی
گاهی به واسطه‌ی عفونت ناشی از وجود دندان عقل نهفته، غدد لنفاوی متورم می‌شوند که اغلب با درد لثه یا التهاب آن همراه است.
چرا دندان عقل کشیده می شود؟
گاهی اوقات، دندان عقل نهفته یا دیگر انواع دندان عقل، با درد و مشکلاتی همراه است. در چنین شرایطی، جراحی دندان عقل، مهم‌ترین و مؤثرترین شیوۀ درمان محسوب می‌شود. در صورت بروز عوارض یا علائم زیر، جراح دندانپزشک تشخیص می‌دهد که لازم است دندان عقل مزبور جراحی و خارج شود:
- احساس درد در ناحیۀ دندان عقل و لثه
- پوسیدگی دندان عقل
- گیر کردن غذا در اطراف دندان عقل
- عفونت یا مشکلات لثه
- وجود کیست در اطراف دندان عقل
- آسیب به دندان مجاور
- برای انجام درمان ارتدودنسی (به‌منظور ایجاد فضای کافی برای حرکت دندان‌ها)
شایان توجه است، در صورتی که دندان‌های عقل بهطور کامل روییده باشند و با دندان‌های مقابل در تماس باشند، دلیلی برای خارج کردن آن‌ها وجود ندارد؛ مگر اینکه دچار پوسیدگی شدید شده باشند.
کشیدن دندان عقل نیمه نهفته بدون جراحی امکان‌پذیر است؟
درواقع، دندان عقلی که بهطور کامل رشد کرده و از لثه بیرون آمده باشد را می‌توان بدون نیاز به جراحی لثه خارج کرد. اما برای خارج کردن دندان عقل نیمه نهفته لازم است از شیوۀ جراحی استفاده نمود.
جراحی دندان عقل چگونه انجام می‌شود؟
جراحی دندان عقل با بی‌حسی موضعی و در مواردی با بیهوشی کامل انجام می‌شود و مراحل درمان آن به این ترتیب است:
- تزریق بی‌حس کنندۀ موضعی
- ایجاد برش در لثه برای دسترسی به استخوان و دندان
- برداشتن بخشی از استخوان که مانع از دسترسی به دندان می‌شود
- برش دندان به قسمت‌های مختلف برای اینکه بتوان آن را آسانتر خارج نمود
- خارج کردن دندان بهطور کامل
- تمیز کردن حفرۀ خالی دندان
- بخیه زدن ناحیۀ جراحی ( که البته در اغلب موارد ضروری نیست)
- قرار دادن گاز استریل روی ناحیۀ جراحی‌شده برای کنترل خونریزی و کمک به تشکیل لختۀ خون
در صورتی که جراحی دندان عقل توسط دندانپزشک به‌درستی انجام نشود و یا بیمار به مراقبت‌های پس از جراحی دندان توجه نداشته باشد، ممکن است این عوارض ایجاد شوند:
- ایجاد حفرۀ خشک (dry socket): در اثر از بین رفتن یا جا‌به‌جا شدن لختۀ خون در محل حفرۀ دندان عقلِ خارج‌شده، حفرۀ خشک ایجاد می‌شود.
- عفونت (infection)
- آسیب به دندان‌های مجاور، استخوان، سینوس و عصب
جراحی دندان عقل چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان برداشتن هر دندان متفاوت است. بعضی از جراحی‌ها فقط ظرف مدت چند دقیقه انجام می‌شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است حدود 20 دقیقه یا بیشتر طول بکشد.
جراحی دندان عقل درد دارد؟
پس از جراحی دندان عقل ممکن است مدت 3 روز تا دو هفته، احساس تورم و درد خفیف در داخل و خارج دهان وجود داشته باشد.
جمع‌‌بندی
جراحی دندان عقل یک شیوۀ درمانی است که دندانپزشک با توجه به شرایط دندان بیمار ممکن است آن را به‌کار بگیرد. توصیه می‌شود در صورت هر گونه احساس درد، خونریزی و تورم در ناحیۀ دندان یا بروز علائمی که در بالا به آن‌ها اشاره شد، حتماً به جراح دندانپزشک مراجعه کنید.
