ساییدگی دندان چیست؟ و چگونه میتوان آن را درمان کرد؟
ساییدگی دندان به معنای از بین رفتن مینا یا محافظ دندان است. در حقیقت، ساییدگی این لایۀ خارجی دندان با افزایش سن، امری طبیعی محسوب میشود. اما گاهی ساییدگی مینای دندان، ساختار داخلیتر دندان را نیز درگیر میکند و تا عاج دندان پیشرفت میکند. در چنین حالتی، از بین رفتن این لایۀ محافظ دندان، یک آسیب دندانی بهشمار میآید.
مینای دندان سختترین مادۀ بدن انسان است اما ازآنجاکه هیچ سلول زندای در بافت آن وجود ندارد، در صورت بروز آسیب نمیتواند خود را ترمیم کند. همچنین، مینای دندان با انواع خوراکیها و نوشیدنیهای مصرفی در تماس مستقیم قرار دارد.
بنابراین، اگر این لایۀ محافظ دندان آسیب ببیند، کارهایی مانند گاززدن یا جویدن خوراکیها و حتی نوشیدن مایعات سرد و گرم نیز با درد و دشواری همراه خواهد بود. در چنین شرایطی دندانپزشک میتواند با استفاده از یک روش درمان مناسب، این عارضۀ دندانی را بهبود دهد.
علائم ساییدگی دندان
علائم ساییدگی دندان یا از بین رفتن مینای دندان از فردی به فرد دیگر متفاوت است اما رایجترین این علائم عبارتند از:
- حساسیت به خوراکیهای خاص اعم از گرم، سرد، گازدار و شیرین
- تغییر رنگ دندانها به زردی و کدر شدن آنها
- نامنظم شدن یا ناهموار شدن سطح دندان
- فرورفتگیهای کوچک روی دندان
- کوتاهتر شدن طول دندان
جهت مشاوره رایگان با ما در ارتباط باشید
علت ساییدگی دندان
ساییدگی سطح دندان بهدلیل انحلال مینای دندان در مواد شیمیایی یا اسیدی اتفاق میافتد که در ادامه به صورت دقیقتر به این عوامل میپردازیم:
رفلاکس معده
یکی از عوارض بیماری رفلاکس معده، بازگشت اسید معده به دهان است که به مرور زمان میتواند موجب از بین رفتن مینای دندان شود. بنابراین، عدم سلامت دستگاه گوارش یکی از عواملی است که ساییدگی دندانها و از بین رفتن لایۀ محافظ دندان را در پی خواهد داشت.
پرخوری عصبی
برخی از افرادِ مبتلا به پرخوری عصبی ممکن است برای حذف کالریهای اضافی، اقدام به خارج کردن غذای دریافتی (یا استفراغ) کنند. شایان توجه است، مواد بازگشتی از معده، اسید معده را نیز بههمراه دارد و اسید معده به مرور زمان میتواند مینای دندان را از بین ببرد. درواقع، اسید معده ممکن است قسمت داخلی دندانهای بالایی را تحت تاثیر قرار دهد.
استفاده بیشازحد از نوشیدنیهای گازدار
نوشیدنیهای گازدار، PH پایینی دارند و اسیدی هستند. بنابراین، نوشیدن آنها موجب ساییدگی سطح دندانهای جلو میشود. این نوع نوشیدنیها ساختار دندان را فرسوده میکنند و موجب زرد شدن دندان در ناحیۀ خط لثه میشوند. لازم به ذکر است، نگهداشتن نوشیدنیهای گازدار در دهان منجر به ساییدگی بیشتری میشود.
استفاده بیشازحد از مرکبات اسیدی
بعضی از مرکبات مانند لیموترش، اسیدی هستند که مکیدن آنها ممکن است موجب ساییدگی دندانهای جلو شود. درواقع، استفاده از میوههای اسیدی یا آبمیوههای اسیدی، مینای دندان را تضعیف میکند و در طول زمان این لایۀ محافظ دندانی را از بین میبرد.
دندان قروچه
بعضی افراد بهطور ناخودآگاه و مکرر، دندانهای خود را روی هم فشار میدهند که این کار «دندان قروچه نامیده میشود. این عارضه میتواند باعث ساییدگی زودرس دندانها شود و مینای دندان را از بین ببرد.
همچنین، دندان قروچه ممکن است در طول خواب و بهدلایلی همچون «استفاده از بعضی داروها» یا «وجود استرس» اتفاق بیافتد. گاهی دندان قروچه با سردرد، فکدرد و درد صورت نیز همراه است.
نامرتب بودن دندانها
افراد هنگام گاز گرفتن، فشاری طبیعی را به دندانهای خود وارد میکنند اما گاهی نامرتب بودن دندانها موجب میشود فرد فشاری غیرطبیعی را به دندانهای خود وارد کند. این فشارهای غیرطبیعی در طول زمان مشکل ساییدگی دندانها را بهدنبال خواهد داشت.
مسواک زدن شدید
اگرچه «مسواک زدنِ مرتب و بهشیوۀ صحیح»، برای محافظت از سلامت دهان و دندان امری ضروری محسوب میشود اما مسواک زدن با فشار و با حالت تهاجمی، موجب ساییدگی سطح دندان میشود. بنابراین، لازم است از مسواک زدن شدید و با فشار که به دندانها آسیب وارد میکند، خودداری کنید.
همچنین، مسواک زدن بلافاصله بعد از مصرف مواد اسیدی، میتواند فرسایش دندان را تشدید کند. بنابراین، بهتر است در چنین مواقعی دهان خود را فقط با آب شستو دهید و یا پس از یک ساعت مسواک بزنید.
جلوگیری از ساییدگی دندان
در بالا در مورد دلایل ایجاد ساییدگی دندان صحبت کردیم اما بر اساس توصیههای مراقبتی دندانپزشکی، برای پیشگیری از این عارضه، بهتر است به این موارد توجه داشته باشید:
- اگر با مشکل دندان قروچه در حین خواب مواجه هستید، حتماً هنگام خواب از محافظ دندان شبانه (یا نایتگارد) استفاده کنید.
- برای کم شدن استرس خود، ورزش کنید و یا به روانشناس مراجعه نمایید.
- تا یک ساعت بعد از مصرف مواد اسیدی، مسواک نزنید.
- از مسواک و خمیردندان مناسب استفاده کنید.
- به شیوۀ صحیح مسواک بزنید.
- بیماری رفلاکس معدۀ خود را درمان کنید.
- تعداد دفعات خوردن یا نوشیدن مواد اسیدی را کم کنید.
- دهان خود را با دهانشویۀ فلوراید شستوشو دهید.
- از آدامسهای بدون قند استفاده کنید.
نتیجهگیری
همانطور که در بالا اشاره شد، در بافت مینای دندان هیچ سلول زندهای وجود ندارد و اگر این لایۀ محافظ دندان دچار آسیبهای فیزیکی و شیمیایی شود قادر به بازسازی و ترمیم خود نیست.
بنابراین، لازم است در صورت بروز ساییدگی دندان، به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک میتواند با استفاده از درمانهای مختلف اصلاحی مانند: باندینگ دندان، لمینت دندان، روکش دندان و… دندان شما را ترمیم کند و همچنین ظاهر دندان آسیبدیدۀ شما را بهبود دهد. بنابراین، اگر با مشکل ساییدگی دندان مواجه هستید برای انتخاب مناسبترین شیوۀ درمانی، حتماً به دندانپزشک مراجعه کنید.