دندان قروچه چیست و چگونه درمان میشود؟
ساییدن یا فشار دادن دندانها بر روی هم، دندان قروچه نام دارد که میتواند بهطور ناخودآگاه در هنگام خواب یا در طول روز اتفاق بیافتد. این اختلال حرکتی، ممکن است عوارضی مانند: اختلالات فک، سردرد، ساییدگی دندان و… را نیز با خود بههمراه داشته باشد.
علائم دندان قروچه چیست؟
گاهی ممکن است فرد متوجه مشکل دندان قروچۀ خود نشود و با علائم جانبی آن به پزشک عمومی یا دندانپزشک مراجعه کند. این علائم عبارتند از:
- فرسودگی مینای دندان
- سردرد مبهم در شقیقه
- گوشدرد، فکدرد یا درد صورت
- ساییدگی، بریدگی یا لق شدن دندانها
- حساسیت یا احساس درد در دندانها
- خسته شدن یا سفت شدن عضلات فک
- فشار دادن دندانها به هنگام عصبانیت یا اضطراب
علت دندان قروچه چیست؟
ساییدن دندانها بهدلایل مختلفی ممکن است اتفاق بیافتد. بهعنوانمثال: وجود ناهنجاری در فک، استرس و اضطراب و استفاده از قرصهای رواندرمانی میتواند موجب عارضۀ ساییدن دندان شود.
در مواردی که ساییدن دندان یکی از عوارض جانبی استفاده از داروهای ضد افسردگی باشد، ممکن است روانپزشک داروی بیمار را تغییر بدهد. (توصیه: برای تغییر نوع دارو و یا میزان دارو، لازم است ابتدا با روانپزشک خود مشورت کنید.)
دندان قروچه در کودکان
بسیاری از والدین وقتی متوجه میشوند فرزندشان در خواب دندانهایش را بر روی هم میساید، نگران میشوند. اما از آنجا که کودکان در حال رشد هستند و حالت فک و دندانهایشان بهسرعت تغییر میکند، معمولاً جای نگرانی وجود ندارد. درواقع، این عادت در کودکان به مرور زمان اصلاح میشود و نیازی به مراجعه به دندانپزشک وجود ندارد.
اما اغلب پزشکان متخصص اطفال معتقدند، اگر «دندان قروچه» با «حرکات بیش از اندازۀ کودکان» در حین خواب یا بیداری همراه باشد، یکی از نشانههای «انگلهای گوارشی» در کودکان محسوب میشود. در این صورت لازم است برای تشخیص این بیماری، کودک تحت بررسی دقیقتر پزشک متخصص اطفال قرار بگیرد.
توجه داشته باشید گاهی عادت دندان قروچه تا نوجوانی ادامه پیدا میکند و با عوارضی مانند سردرد و درد در ناحیۀ فک همراه میشود. در این صورت دنداپزشک متخصص میتواند از طریق روشهای مناسب درمانی به برطرف شدن این عارضه کمک کند.
عوارض دندان قروچه چیست؟
این سایش دندانی میتواند عوارض جبرانناپذیری در پی داشته باشد که در ادامه به مهمترین آنها میپردازیم:
- ممکن است ظاهر و چهره فرد را تغییر دهد.
- میتواند موجب شکستگی یا لق شدن دندانهای بیمار شود.
- در اغلب موارد فرسودگی دندانها را با خود بههمراه دارد.
جهت مشاوره رایگان با ما در ارتباط باشید
درمان دندان قروچه چیست؟
همانطور که پیشتر گفته شد، ساییدن دندان میتواند دلایل مختلفی داشته باشد که برای درمان آن لازم است به دندانپزشک مراجعه کنید و همچنین در صورت نیاز از سایر متخصصان نیز کمک بگیرید. در ادامه بهترین روشهای درمان را معرفی میکنیم:
استفاده از محافظ دندان شبانه (یا نایتگارد)
در مواردی که دندان قروچه در هنگام خواب و بهطور ناخودآگاه اتفاق میافتد، میتوان از محافظ دندان شبانه یا نایتگارد استفاده کرد. این محافظ بر اساس شرایط دندان بیمار و تشخیص دندانپزشک میتواند نرم یا سفت باشد.
اصلاح دندان
در مواردی این سایش به دندان بیمار آسیب میرساند و یا موجب حساسیت دندانی میشود. در این صورت، دندانپزشک میتواند با استفاده از روشهایی مانند: گذاشتن روکش، شکل دندانها را ترمیم کند و همچنین به لبخند بیمار ظاهر دلنشینتری بدهد.
مدیریت استرس یا اضطراب
همانطور که پیشتر ذکر شد، یکی از دلایل دندان قروچه، وجود استرس و اضطراب است. در چنین مواردی فرد میتواند از طریق مراجعه به یک رواندرمانگر یا روانپزشک، سطح استرس خود را کاهش دهد و آن را مدیریت کند. ممکن است روانپزشک برای درمان بیمار، داروهایی مانند ریسپریدون، کلونازپام و یا سرتالین را تجویز کند.
همچنین انجام فعالیتهایی مانند موارد زیر به سلامت روان فرد کمک میکند و میتواند در از بین بردن اختلال فشردن یا ساییدن دندان مؤثر باشد. این موارد عبارتند از:
- بهکار بستن آگاهانۀ تمرین «شل کردن فک» در حین بیداری
- تمرین تنفس عمیق
- انجام تمرینات ورزشی
- انجام یوگا و مدیتیشن
- ماساژ گرفتن
- انجام فعالیتهای آرامشبخشی مانند: گوش دادن به موزیک آرام، مطالعه و دوش گرفتن
- عدم استفاده از سیگار، داروهای روانگردان و نوشیدنیهای الکلی (استفاده از این موارد ساییدن دندان در خواب را تشدید میکند.)
بوتاکس دندان قروچه
در مواردی دندانپزشک از روش درمانی تزریق بوتاکس (سم بوتولینوم) به عضلۀ ماستر یا فک استفاده میکند. بوتاکس فک، عضله را تاحدی تضعیف میکند تا مانع از ادامۀ فشردن دندانها یا سایش دندان شود.
استفاده از دارو
معمولاً دندانپزشک برای درمان عارضۀ دندان قروچه داروی خاصی تجویز نمیکند. بااینوجود، داروهای غیراستروئیدی ضد التهاب همچون، ایبوبروفن ممکن است به تسکین یا کاهش التهاب ناشی از ساییدگی فک، کمک کند.
جمع بندی
اختلال دندان قروچه ممکن است نشانۀ بارزی از عدم سلامت روان فرد باشد. در این صورت، لازم است فرد بیمار بهدنبال بهبود شرایط روانی خود باشد و از طریق مراجعه به رواندرمانگر یا روانپزشک شیوۀ درمان مؤثری را در پیش بگیرد.
همچنین، در صورت وجود ساییدگی و آسیبهای دندانی، دندانپزشک از طریق روشهای مختلف درمان میتواند به بهبود بیمار کمک کند.
دکتر محمد سعید ساغری